ภาพรวมละครเวทีร่วมสมัยไทยปี 2562 โดย The Showhopper
(เผยแพร่ครั้งแรกใน Facebook Page The Showhopper)
ภาพรวมละครเวทีร่วมสมัยไทยปี 2562 มีละครเวทีทั้งหมด 176 เรื่อง เปิดแสดงไป 974 รอบ ถือว่าเพิ่มขึ้นจากปี2561เป็นเท่าตัว แต่ทั้งนี้ยังไม่รวมละครศิลปนิพนธ์ วิทยานิพนธ์ของมหาวิทยาลัยต่างๆ ส่วนถ้าจะแบ่งหยาบๆ จากจำนวนทั้งหมดคิดเป็นละครพูด 49% ละครเพลง 24% และละครที่ไม่ใช้ภาษาในการสื่อสาร(ทั้งละครใบ้ เต้น เคลื่อนไหว ใช้ร่างกาย ขออนุญาตจัดรวม) 25% และคอนเสิร์ตเพลงละครเวทีอีก 2%
.
จากความรู้สึกดูเหมือนว่าปีที่ผ่านมารูปแบบละครเพลงจะคึกคักทีเดียว แต่จากตัวเลขกลับมีเปอเซ็นต์ลดลงเมื่อเทียบกับปี 2561 ส่วนที่เพิ่มสูงขึ้นนั้นคือละครที่ไม่ใช้ภาษาในการสื่อสาร จากสัดส่วน 6% ของปีที่แล้ว ปีนี้มีมากถึง 25% และช่วงที่มีละครประเภทนี้จำนวนมากคือช่วงสามเดือนท้ายของปี ที่มีทั้งงาน BIPAM เทศกาลละครกรุงเทพฯ เทศกาลเต้นที่ทุ่งสนามควาย และในปีนี้ยังมีเทศกาลศิลปะ Unfolding Kafka Festival ที่จัดทุกสองปี รวมถึงงานเทศกาลศิลปะในรูปแบบงานไหว้ครูศิลปะการแสดงเป็นครั้งแรก ณ โรงละครช้างอีกด้วย
.
ช่วงเดือนพฤศจิกายน ถือเป็นเดือนที่คึกคักที่สุดก็ว่าได้ ทั้งเทศกาลละครกรุงเทพฯ ละครเวทีนักศึกษา และยังเป็นเดือนที่ค่ายใหญ่สามค่ายรีสเตจละครเวทีพร้อมกันทั้ง ‘แม่นาค เดอะมิวสิคัล’ ของ DreamboxTheatre Bkk ที่กลับมาแสดงที่โรงละครเอ็มเธียเตอร์ในรอบ 10 ปี รวมถึง ‘ชายกลาง เดอะมิวสิคัล’ โดย โต๊ะกลม ก็กลับมารีสเตจอีกครั้งในปีเดียวกันที่ KBank Siam Pic-Ganesha และ ‘สี่แผ่นดิน’ จากรัชดาลัยที่ย้ายไปเล่นกลางแจ้ง ณ ล้ง1919
.
จริงๆ ละครเวทีก็อาจจะมีให้เลือกดูเยอะมานานแล้ว แต่พอเราเข้าถึงข้อมูลได้มากขึ้น ก็เลยรู้สึกว่ามันมีละครเยอะมากและหลากหลายขึ้น อย่างในปีที่ผ่านมามีละครเวทีร่วมสมัยให้ดูได้ทุกเดือน หาละครดูได้เกือบทุกวัน เฉลี่ยเดือนละ 16 เรื่อง อาจเนื่องด้วยเป็นปีที่น่ายินดี มีการฉลองครบรอบกันมากมาย ตั้งแต่ดรีมบอกซ์ฉลองครบรอบ 33 ปี ด้วยการทำละครเวที 3 เรื่อง เป็นหนึ่งเรื่องใหม่กับสองเรื่องรีสเตจ คณะละคร B-floor ก็ฉลองครบรอบ 20 ปี ด้วยการทำละครเพลง ‘A Midsummer Night’s Dream ฝันกลางสวน’ ที่เปิดแสดงนานเป็นเดือน
.
และในโอกาสครบรอบ 500 ปีสนธิสัญญาการค้าและความสัมพันธ์ไทย-โปรตุเกส ก็ฉลองด้วยการนำละครเวที ‘My Mother’s Kitchen’ โดย NUNi Productions กลับมาแสดงอีกครั้ง และก็ได้รับเสียงตอบรับดีจนต้องเปิดการแสดงซ้ำถึงสองรอบในหนึ่งปีและไปแสดงถึงเชียงใหม่อีกด้วย ทางด้านท่าประวัติศาสตร์ศิลป์ไทย-จีน ล้ง1919 เองก็ฉลองครบรอบ 100 ปี ด้วยการนำละครเวที ‘สี่แผ่นดิน’ ของรัชดาลัยมาเปิดการแสดงกลางแจ้งริมแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนทางด้านรัชดาลัยเองก็นำ ‘บัลลังก์เมฆ’ มาเปิดการแสดงใหม่และมีการฉลองที่เรื่องนี้เปิดการแสดงจนถึง 100 รอบ ถือเป็นเรื่องที่สองต่อจากสี่แผ่นดินที่มีการฉลองครบหนึ่งร้อยรอบ มารอดูกันว่าเรื่องไหนจะเป็นเรื่องต่อไป
.
นอกจากบัลลังก์เมฆโรงละครเมืองไทยรัชดาลัยก็ได้ต้อนรับละครเวทีเรื่องยิ่งใหญ่ระดับโลก ‘Disney’s The Lion King’ ที่พอมีข่าวว่าจะมาเปิดการแสดงที่ประเทศไทย มีกระแสตอบรับล้นหลานจนอาจเรียกได้ว่าเป็นข่าวที่ดีที่สุดของปี แต่เมื่อไลอ้อนคิงเดินทางมาถึงจริงๆ ผลตอบรับกลับไม่เป็นไปตามคาด บัตรขายดีเพียงแค่เดือนแรกเท่านั้น ส่วนสองเดือนหลังเฉลี่ยขายไปได้เพียง 60% ถือเป็นสัญญาณไม่ค่อยดี เพราะขนาดเรื่องคลาสสิกสุดยิ่งใหญ่ที่ใครก็คาดว่าต้องขายบัตรได้แน่ๆ ยังขายยากขนาดนี้ หากละครเวทีเรื่องไหนหวังจะเข้ามาเปิดการแสดงที่ประเทศไทยคงต้องทำการบ้านเตรียมการอย่างหนักว่าตอนนี้ผู้ชมสนใจเรื่องอะไรอยู่กันแน่
.
ปี2562 ไม่เพียงมีละครเวทีจากต่างประเทศมาเปิดการแสดงที่ประเทศไทย ในปีนี้มีนักแสดงและคนทำงานชาวไทยมากมายที่ได้ฝากผลงานไว้ในเวทีสากล เริ่มจากผลงานต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี 2561 ของไมร่า มณีภัสสร มอลลอย กับบทบาท คิม (Alternate) ใน ‘Miss Saigon’ โปรดักชั่นทัวร์อเมริกาตั้งแต่เดือนกันยายน 2561 ยาวมาจนถึง 2562 ตลอด 14 เดือน และเซย์ระ โศรยา เพฑูรย์สิทธิชัย ในการรับบท Eliza ในละครเวที ‘The King and I’ โปรดักชั่นทัวร์อเมริกาและแคนาดาที่ต่อเนื่องยาวมาจนถึงปีที่ผ่านมา นอกจากนี้ยังมี แก้ม กุลกรณ์พัชร์ โพธิ์ทองนาค ที่ก้าวจาก Understudy สู่นักแสดงนำบท ทับทิบ ในโปรดักชั่นทัวร์อังกฤษและญี่ปุ่น ของ ‘The King and I’
.
ไม่เพียงสามนักแสดงสาว แต่ยังมีคนไทยที่ผลักดันละครเวทีให้เกิดในต่างประเทศอยู่อีกทั้ง วิน ดนัยนันท์ กฤดากร และรอย วงศ์ธามา กับผลงานละครเวที ‘The Brothers Paranormal’ ที่เปิดตัวอย่างเป็นทางการในวงการละครเวทีออฟบรอดเวย์ สหรัฐอเมริกา และทางฝั่งอังกฤษเองก็มีผลงาน ‘White Pearl’ ละครตลกสะท้อนสังคม ผลงานของ Anchuli Felicia King ผู้เขียนบทลูกครึ่งไทยออสเตรเลีย และ Nana Dakin ผู้กำกับลูกครึ่งไทยอเมริกัน รวมถึงข่าวการพัฒนาต่อของ ‘Waterfall’ ละครเวทีที่ได้แรงบันดาลใจจาก ข้างหลังภาพ เปลี่ยนชื่อเป็น ‘Dancers at the Waterfall’ บอย ถกลเกียรติยังคงรับหน้าที่ผู้กำกับ ตัวเรื่องมีการปรับเปลี่ยนเนื้อหาให้เข้มข้นและทันสมัยขึ้น ขณะนี้อยู่ในขั้นตอนพัฒนาเพื่อมุ่งหน้าสู่บรอดเวย์อีกครั้ง
.
ถึงแม้จะมีจำนวนละครเวทีร่วมสมัยในประเทศไทยเพิ่มสูงขึ้น แต่ยอดซื้อบัตรของผู้ชมกลับไม่ได้สูงขึ้นตามไปด้วย คณะละครเองต่างก็บ่นกันว่ายอดขายบัตรไม่ดี ทางด้านละครโรงใหญ่เองก็ไม่ดีนัก รวมถึงยอดขายบัตรละครเวทีในช่วงเทศกาลต่างๆ เองด้วย เห็นจะมีเพียง Blind Experience เรื่องเล่าจากหิ่งห้อย ที่ขายบัตรหมด Sold out ไปได้ทุกรอบ ทั้งรอบที่เปิดแสดงที่ลิโด้ คอนเนค และสามย่านมิตรทาวน์ จนเกิดเป็นกระแสของผู้ชมที่สนใจรูปแบบใหม่ในการนำเสนอเรื่องราวกันมาก น่าติดตามว่ากระแสของเรื่องถัดไปจะเป็นอย่างไร
.
ทีมสร้างอาจต้องกลับมาทบทวนกันใหม่ว่าขณะนี้ผู้ชมสนใจอยากจะเห็นอะไรกันบ้าง ส่วนตัวในฐานะคนดูรู้สึกว่าปีที่ผ่านมานี้ ละครเรื่องต่างๆ ผู้สร้างเต็มไปด้วยเรื่องราวที่อยากจะเล่า บางครั้งก็มากเสียจนคนรับสารเหนื่อยอยู่เหมือนกัน ตั้งแต่เรื่องที่ยาวนานหลายชั่วโมง บทพูดที่เยอะมาก และในหนึ่งเรื่องเองก็มีสารที่อยากจะส่ง มีนัยที่อยากจะสื่อซ้อนทับอยู่มากเสียจนบางทีทำให้หัวข้อหลักนั้นสื่อสารได้ไม่ชัดเจน
.
ว่ากันว่าสิ่งที่เกิดขึ้นในปีที่ผ่านมาจะเป็นเมล็ดพันธุ์ส่งผลไปถึงปีถัดมา ถึงแม้ยอดขายบัตรอาจไม่ดี แต่ก็เกิดความเคลื่อนไหวดีๆ ในวงการละครเวทีร่วมสมัยในปีที่ผ่านมามากมาย ทั้งการก่อตั้งและดำเนินงานอย่างเป็นทางการของ มูลนิธิละครไทย Thai Theatre Foundation และมี Bangkok Offstage พอดแคสท์วงการละครเวทีให้ได้ติดตาม ทางฝั่งชมรมณ์วิจารณ์ศิลปะการแสดง AICT เองก็จัดเวิร์กชอปเขียนวิจารณ์ละครในเทศกาล BIPAM น่าจะทำให้มีผู้ชมรีวิวหรือเขียนวิจารณ์พูดถึงละครเวทีกันมากขึ้น และแม้ Democrazy Theater Studio จะปิดตัวไปและสถานการณ์ของหอศิลปกรุงเทพฯเองจะน่าหวั่นๆ แต่ในปี 2562 ก็มีสถานที่ทำการแสดงเกิดขึ้นใหม่ทั้ง ลิโด้: LIDO Connect แหล่งศิลปะวัฒนธรรมใจกลางสยามและ Hostbkk สถานที่แสดงใหม่ใกล้ MRT สวนลุมพินี
.
ปีนี้เราดูละครเวทีไป 48 รอบ 43 เรื่อง คำนวนดูก็เพียงแค่ 24% จากละครเวทีทั้งหมดคาดว่าปี 2563 น่าจะได้ดูละครเวทีมากขึ้นกว่านี้แน่นอน เปิดเดือนมกราคมด้วยละครเวทีนักศึกษาคุณภาพจากหลายสถาบัน แม้จะยังไม่มีข่าวคราวละครเวทีเรื่องใหญ่ เรื่องไหนอีก แต่ก็เป็นปีที่น่าตื่นเต้นติดตามรอว่าจะมีอะไรน่าสนใจรออยู่บ้าง พี่เบิร์ดจะมีละครเวทีไหม หรือเราอาจได้เห็นนักแสดงหน้าใหม่ในวงการละครเวทีเพิ่มขึ้นบ้าง
.
***ข้อมูลเชิงสถิติคำนวนจากละครเวทีที่มีการประชาสัมพันธ์ผ่านเพจ The Showhopper***
เขียน: บรรณาธิการ The Showhopper